کد مطلب:33805 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:113

تمام مفسرین اتفاق نظر دارند كه در این آیه «تفقه در دین» به هیچ وجه به معنای فقیه شدن اصطلاحی یعنی علم به فروع دین نیست. البته امروزه «فقه»، علم به فروع احكام دانسته می شود. ولی در صدر اسلام هیچ گاه اصطلاح «فقه» به این معنا بكار نرفته بود. اصطلاح «فقه» به معنای «علم به فروع احكام» اصطلاح تازه ای است. «تفقه در دین» اساسا به معنای

[صفحه 361]

فهمیدن دین است- با همان جامعیتی كه این معنا افاده می كند، یعنی شامل علم به قرآن، تفسیر، اخلاق، روایات، تاریخ اسلام و غیره است- البته علم به فروع احكام را نیز در بر می گیرد. در حدیثی از امیرالمومنین (ع) نقل شده است كه فرمودند:

المتعبد علی غیر فقه كحمار الطاحون، یدور و لا یبرح

(بحار الانوار، ج 70، ص 307)

كسی كه بدون فهم خدا را عبادت كند به استر آسیاب می ماند كه هر چه می گردد به جایی نمی رسد.

واضح است كه فقه در این حدیث به معنای فهم و معرفت دین است. از امام كاظم ( ع) نیز روایت شده است كه:

من لم یتفقه فی دینه لم یرض الله له عملا (تحف العقول)

كسی كه در دینش تفقه نكند، خدای هیچ عملی را از او نمی پسندد.

بنابراین هنگامی كه امیرالمومنین (ع) به فرزندشان توصیه می كنند كه برو و دین را عمیقا بفهم، به هیچ وجه توصیه شان به فهم فروع احكام منحصر نیست. یعنی نمی فرمایند كه برو و فقط حلال و حرام را بیاموز. بلكه مفاد این توصیه بسی بیشتر از این امر است.

صفحه 361.